Το γόνατο είναι η μεγαλύτερη άρθρωση στο ανθρώπινο σώμα και από τις πιο περίπλοκες, βρίσκεται ανάμεσα στην κνήμη και τον μηρό και έχει τέσσερις συνδέσμους, οι οποίοι του παρέχουν σταθερότητα:
-τον πρόσθιο χιαστό και τον οπίσθιο χιαστό σύνδεσμο που ονομάζονται έτσι γιατί όπως διασταυρώνονται σχηματίζουν ένα “Χ”
-τον έσω και τον έξω πλάγιο σύνδεσμο.
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος είναι ο βασικότερος πρόσθιος σταθεροποιητής της στροφικής κίνησης του γονάτου και εμποδίζει την πρόσθια παρεκτόπιση της κνήμης σε σχέση με το μηρό . Όταν υφίσταται ρήξη, αυτή μπορεί να είναι 1ου βαθμού (όπου γίνεται απλή διάταση του συνδέσμου), 2ου βαθμού (όπου έχουμε μερική ρήξη κάποιων ινών του) ή 3ου βαθμού (δηλαδή πλήρης ρήξη του συνδέσμου), που συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις.
Κατά την πλήρη ρήξη, την ώρα του τραυματισμού ακούγεται ένα χαρακτηριστικό “κρακ” που συνοδεύεται από οξύ πόνο και σε σύντομο χρονικό διάστημα παρουσιάζεται οίδημα - αίμαρθρο στην περιοχή. Ο ασθενής καταλαβαίνει ότι δεν πρόκειται για έναν απλό τραυματισμό γιατί παρουσιάζει αστάθεια συνοδευόμενη από αδυναμία στήριξης και βάδισης.
Τη διάγνωση θα την κάνει ένας εξειδικευμένος ορθοπαιδικός με την κλινική εξέταση και η επιβεβαίωση της διάγνωσης θα γίνει με μαγνητική τομογραφία του γόνατος, ώστε να βρεθούν τυχόν συνοδές βλάβες, με πιο συχνές αυτές της ρήξης μηνίσκου και της κάκωσης του αρθρικού χόνδρου.
Η πλήρης ρήξη χιαστού συνδέσμου απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση που ονομάζεται συνδεσμοπλαστική, η οποία ιδανικά πρέπει να γίνεται 2-3 εβδομάδες μετά τον τραυματισμό, ώστε να έχει υποχωρήσει το οίδημα και το γόνατο να μπορεί να κάνει πλήρη έκταση και κάμψη.
Για την επέμβαση απαιτείται χρήση μοσχεύματος και αν και υπάρχουν τρία είδη- το αυτομόσχευμα (από τον ίδιο τον ασθενή), το αλλομόσχευμα (από τράπεζα ιστών) και το συνθετικό μόσχευμα- αυτό που προτιμάται είναι το αυτομόσχευμα γιατί μας εξασφαλίζει εξαιρετική βιολογική ενσωμάτωση και ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος επαναρήξης του συνδέσμου.
Το αυτομόσχευμα μπορεί να ληφθεί είτε από τον επιγονατιδικό τένοντα, τον τένοντα τετρακεφάλου ή τον τένοντα των οπίσθιων μηριαίων.
Επέμβαση και αποκατάσταση ρήξης πρόσθιου χιαστού
Αφού αποφασιστεί το είδος του μοσχεύματος μετά από συζήτηση με τον ορθοπαιδικό για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του καθενός και γίνει ο απαραίτητος προεγχειρητικός έλεγχος, ορίζεται η μέρα της συνδεσμοπλαστικής.
Η συνδεσμοπλαστική γίνεται αρθροσκοπικά, με πολύ μικρές τομές λίγων χιλιοστών, μέσω των οποίων τοποθετείται το μόσχευμα στα δύο οστικά κανάλια (μηριαίο και κνημιαίο). Υπάρχουν διάφορες τεχνικές συνδεσμοπλαστικής, μονής ή διπλής δέσμης, καθώς και μέθοδοι σταθεροποίησης του μοσχεύματος. Ο στόχος είναι να αποκαταστήσουμε όσο είναι δυνατόν τη φυσιολογική ανατομία του γόνατος και τη σταθερότητά του και με πολύ λιγότερο πόνο και τραυματισμό στην περιοχή να πετυχαίνουμε ταχύτερη αποκατάσταση. Είναι μια επέμβαση που γίνεται με περιοχική ή γενική αναισθησία, διαρκεί μία ώρα και απαιτεί συνήθως μόνο μία ημέρα νοσηλείας.
Το πρώτο διάστημα ο ασθενής συνήθως χρησιμοποιεί έναν λειτουργικό κηδεμόνα που επιτρέπει ελεγχόμενη κίνηση στο γόνατο και πατερίτσες, ώστε η φόρτιση στο γόνατο να αυξάνεται σταδιακά.
Αποθεραπεία ρήξης πρόσθιου χιαστού
Η αποθεραπεία διαρκεί περίπου 3-6 μήνες, όπου με ειδικό ασκησιολόγιο και φυσικοθεραπείες, επιτυγχάνουμε τη μυϊκή ενδυνάμωση του γόνατος και τελικά την ανάκτηση του πλήρους εύρους κίνησής του.
Η άρτια εκτέλεση της συνδεσμοπλαστικής από τον ορθοπαιδικό χειρουργό είναι ιδιαίτερα σημαντική για μια επιτυχημένη επέμβαση που θα οδηγήσει στην ταχύτερη αποκατάσταση και σταθερότητα, αλλά και στον βασικότερο στόχο που είναι η μεγιστοποίηση της μακροβιότητας του μοσχεύματος.